Het debat over dalende onderwijskwaliteit komt weer stilaan op gang. De minister kijkt naar Engeland en pleit voor meer orde, structuur en discipline. Ouders, leerkrachten, schooldirecties en politici mengen zich volop in het debat. De stem van scholieren bleef tot nu toe onderbelicht. De Vlaamse Scholierenkoepel brengt daar verandering in en bundelt de mening van bijna 10.000 jongeren. ‍

Beleidsaanbevelingen 

De signalen over de kwaliteit van ons onderwijs zijn duidelijk en vragen om actie. De onderwijskwaliteit verbeteren is geen taak van één speler. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid, waarbij de minister, onderwijspartners en schoolteams elk een cruciale rol spelen. Daarom delen we onze aanbevelingen niet per doelgroep, maar bundelen we ze thematisch. Want alleen als iedereen samen verantwoordelijkheid opneemt, kunnen we bouwen aan het kwaliteitsvolle onderwijs dat scholieren vandaag nodig hebben en verdienen.

Als Scholierenkoepel vragen we…

• Evenveel oog voor welbevinden als voor toetsresultaten. Volgens scholieren zijn die namelijk gelinkt met elkaar. Koppel welzijnsindicatoren aan onderwijskwaliteit. Zet in in op het meten en opvolgen van mentaal welbevinden in monitoring en inspectie. 
• Streef naar een combinatie van kwaliteitsvol onderwijs en welzijn. Kwaliteitsvol onderwijs betekent niet kiezen tussen welzijn en leren, maar investeren in beiden. Want leerlingen leren beter als ze zich goed voelen.
• Maak blijvend werk van een sterke en aantrekkelijke lerarenopleiding. 27% van de scholieren vindt dit cruciaal voor kwaliteitsvol onderwijs.
• Zet in op een klas- en schoolcultuur die ruimte maakt voor fouten en groei. 26% van de scholieren vindt dit cruciaal voor kwaliteitsvol onderwijs.
• Zorg ervoor dat scholen de nodige financiering hebben om hun welzijnsbeleid uit te werken en uit te voeren.
• Wapen scholieren tegen schoolstress, faalangst en prestatiedruk door het een plaats te geven in de minimumdoelen secundair onderwijs én basisonderwijs.
• Zet extra in op laagdrempelige vertrouwensleerlingen. Maak middelen vrij voor de uitbouw van bijvoorbeeld de Conflixers-werking.
• Pak het lerarentekort aan, zoals ook opgenomen in de beleidsnota. Scholieren signaleren dat ze vaak vele uren in de studie doorbrengen door gebrek aan leerkrachten.
  
  • Blijf investeren in het versterken van de instroom en de zij-instroom in het lerarenberoep, met aandacht voor passie, opleiding en begeleiding.
  • Versterk Leerpunt als motor van professionalisering, zodat leerkrachten vlot toegang hebben tot wetenschappelijke inzichten en goede praktijkvoorbeelden die hen helpen groeien in hun job.
    
    
• Differentieer sterker naar prestatiedruk en behoefte aan uitdaging. Niet elke leerling ervaart dezelfde druk of uitdaging. Stem het onderwijsaanbod flexibeler af op deze verschillen, zowel binnen als tussen de richtingen.
• Investeer in stressreductie, vooral in doorstroom- en dubbele finaliteiten. Begeleid leerlingen actief in omgaan met prestatiedruk via studiecoaching, welzijnsbeleid en groeigerichte evaluaties.
• Verhoog de uitdaging in praktijkgerichte en arbeidsmarktgerichte opleidingen. Bied meer uitdagende opdrachten en trajecten aan om ook deze leerlingen maximaal uit te dagen en te motiveren.
• Investeer in sterke taalvaardigheid bij alle leerlingen. Scholieren erkennen zelf dat goed Nederlands cruciaal is om te kunnen leren. Zorg daarom voor taalondersteuning op maat, in alle richtingen en graden, zodat elke leerling actief kan deelnemen.

Respect op school 

• Werk aan een schoolcultuur van wederzijds respect. Zet in op schoolbrede projecten, peer support (Conflixers) en trainingen rond verbindende communicatie. 
• Herstel het respect voor leerkrachten, samen met scholieren. Scholieren erkennen dat leerkrachten meer respect verdienen, maar dat lukt alleen als ook zij ernstig genomen worden. Combineer gezag met wederzijds vertrouwen en samenwerking.
• Zorg voor inspraak van scholieren in afspraken en sancties. Betrek leerlingen actief bij het opstellen en evalueren van schoolregels. Wat je mee bepaalt, voel je je ook mee verantwoordelijk voor.
• Investeer in een warme en positieve schoolcultuur. Maak van sfeer, groepsgevoel en open communicatie een prioriteit. Want waar leerlingen zich goed voelen, groeit ook het respect. Voorzie tijd en ruimte voor klaswerking, verbindende momenten en zorgzame relaties.
• Voorzie op school duidelijke afspraken in combinatie met een zorgzame opvolging voor zowel leerlingen als leerkrachten.
• Zorg voor professionalisering van leerkrachten rond leerlingenparticipatie in de klas, zoals het ontvangen van feedback over het lesgeven en het betrekken van leerlingen bij evaluatiemomenten. 

Vlaamse toetsen

• Gebruik de Vlaamse toetsen doelmatig. Zorg dat de Vlaamse toetsen ingezet worden om de onderwijskwaliteit in Vlaanderen te verbeteren en breng leerlingen daar beter van op de hoogte. 
• Voorzie in het onderwijs meer ruimte voor levensvaardigheden en een brede voorbereiding op de toekomst. Maak werk van een vakoverschrijdende aanpak om scholieren in het onderwijs beter voor te bereiden op het latere volwassen leven (bv. koken, belastingsbrief invullen, solliciteren, ...).

Digitaal Onderwijs

• School leerkrachten secundair onderwijs en scholieren grondig bij op vlak van digitale vaardigheden. Digitale vaardigheden worden alleen maar belangrijker. 
• Zorg dat digitale middelen gelijke kansen versterken, niet verzwakken. Blijf investeren in degelijk materiaal, begeleiding en ondersteuning – zeker voor kwetsbare scholieren. Zorg voor vangnetten bij het wegvallen van subsidies.
• Verbeter de digitale infrastructuur op school. Investeer in de verbetering van wifi-infrastructuren en technische ondersteuning op scholen om een vlotte toegang tot digitale hulpmiddelen mogelijk te maken.
• Blijf inzetten op het Kenniscentrum Digisprong. Ondersteun het Kenniscentrum in zijn rol als motor voor digitale transformatie in het onderwijs. Zorg dat scholen en leerkrachten er terechtkunnen voor inspiratie, begeleiding, kennisdeling  en concrete praktijkvoorbeelden.

Bijles:

• Investeer in sterk lesgeven op school, zodat bijles de uitzondering wordt en niet de norm. 
• Breng de bijlesmarkt in kaart en bewaak de kwaliteit en toegankelijkheid. Waak over gelijke onderwijskansen en voorkom privatisering van onderwijs.